Waterstof verovert plaats in energiesysteem

Hoewel waterstof niet de silver bullet is die fossiele energie overbodig maakt, leveren de duurzame moleculen wel degelijk een belangrijke bijdrage aan de energietransitie. Waterstofgezant Noé van Hulst ziet dan ook zowel topdown als bottom up veelbelovende initiatieven. ‘ Er zijn momenteel tal van parallelle ontwikkelingen gaande die ervoor zorgen dat de komende vijf tot tien jaar echt grote sprongen kunnen worden gemaakt.’

De coronacrisis drukt veel ander nieuws naar de achtergrond, maar goed nieuws is er zeker te melden. Zoals de aankondiging van Neste Oil dat investeert in ’s werelds eerste multi-megawatt hoge-temperatuur elektrolyser voor waterstofproductie. Shell heeft vergelijkbare plannen en koppelt een investering in een offshore windpark aan plannen voor een tweehonderd megawatt elektrolyzer op de Tweede Maasvlakte.

Waterstofgezant

Het nieuws lijkt koren op de molen van Noé van Hulst. De econoom is geen onbekende in de energiewereld. Zo was hij directeur generaal Energie bij EZ en zat hij een aantal jaren in de raad van bestuur van het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Sinds 2018 is Van Hulst waterstofgezant namens het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Het valt Van Hulst op dat de energietransitie tot nog toe vooral een elektriciteitstransitie is. ‘Dat het aandeel wind- en zonne-elektriciteit toeneemt, is goed nieuws. Maar tot nog toe is maar twintig procent van het energieverbruik elektrisch. De overige tachtig procent decarboniseren zal dan ook een veel grotere opgave zijn. Nu zijn sommige processen wel te elektrificeren, maar de realistische scenario’s laten zien dat je dan niet verder komt dan veertig a vijftig procent van het finale energieverbruik. Dan moet je nog steeds een alternatief vinden voor de andere helft.’

Opslag

Er zijn nu eenmaal sectoren die lastig afscheid kunnen nemen van fossiele brandstoffen vanwege de grote energiedichtheid van olie en aardgas. Het zware wegtransport, de scheepvaart en de luchtvaart zijn allemaal zo energie-intensief dat ze lastig te elektrificeren zijn. Hetzelfde geldt voor de industrie, die nauwelijks alternatieven heeft voor bepaalde hogetemperatuurprocessen.

Met name voor die sectoren zou duurzame waterstof een hele belangrijke nieuwe systeemdrager kunnen worden. Bijkomend voordeel van groene waterstof is dat het een oplossing biedt voor de langdurige opslag van wind- en zonne-energie. Moleculen zijn nu eenmaal goedkoper en eenvoudiger op te slaan dan elektronen.

Grote sprongen

Van Hulst: ‘De bijdrage van waterstof aan het energiesysteem is momenteel niet groot. Maar vergeet niet dat we aan het begin staan van een totaal nieuwe ontwikkeling. Om emissieloze waterstof echt te laten vliegen, zijn ingrepen nodig aan zowel de kant van productie, transport en opslag als aan de gebruikerskant. Er zijn momenteel tal van parallelle ontwikkelingen gaande die ervoor zorgen dat de komende vijf tot tien jaar echt grote sprongen kunnen worden gemaakt.

Prijsdaling

Of de coronacrisis nu gunstig of ongunstig is voor het opschalingstempo van de waterstofmarkt durft Van Hulst nog niet te zeggen. ‘Bedrijven als BP en Shell kijken ook serieus naar hun rol in de waterstofmarkt. Ze zouden de huidige coronacrisis en de val van de olieprijzen kunnen aangrijpen om plannen naar voren te halen. Maar als de winst onder druk staat, kan dat juist ook vertragend werken. Ik weet in ieder geval zeker dat de transitie niet wegloopt, die gaat door.’

Dit artikel is een beknopte versie van het interview met Noé van Hulst in Utilities.