De keuzes van nu zijn bepalend voor het Nederland van 2050. Het Centraal Planbureau (CPB) schetst in de ‘langetermijnverkenning Kiezen voor later’ vier scenario’s om de politiek te helpen een keuze te maken. De scenario’s laten zien dat er meestal geen ‘gratis’ keuzes zijn: investeren in het een, gaat vaak ten koste van het ander. Tegelijkertijd zijn keuzes essentieel, want hoe langer noodzakelijke maatregelen vooruitgeschoven worden, hoe groter het risico op abrupte en dure aanpassingen.
Met deze publicatie wil het CPB aanzetten tot een debat over de toekomstige ontwikkeling van de economie en de maatschappij. Het CPB presenteert vier scenario’s: Markt, Autonoom, Duurzaam en Samen. In ieder scenario staat één maatschappijvisie voorop. Vervolgens wordt ieder scenario uitgewerkt voor vijf thema’s: economische ontwikkeling, arbeidsmarkt, sociale zekerheid, zorg en ruimte & wonen.
Keerzijdes
De langetermijnverkenning laat zien wat de effecten van consistent beleid kunnen zijn en welke keerzijdes we dan voor lief moeten nemen. Zo wordt in de langetermijnverkenning duidelijk dat kiezen voor meer materiële welvaart (Markt) ook meer ongelijkheid en vervuiling met zich meebrengt. Terwijl kiezen voor meer solidariteit (Samen) ook inhoudt dat er meer belasting betaald moet worden en de pensioenleeftijd sneller stijgt. Meer aandacht voor natuur en leefbaarheid (Duurzaam), brengt met zich mee dat veel producten duurder worden en de overheid meer ingrijpt op persoonlijke keuzes. En als Nederland kiest voor meer zelfvoorziening (Autonoom), is de keerzijde dat de economie amper groeit en sociale voorzieningen soberder zijn.
Volgens Pieter Hasekamp directeur van het CPB zijn de scenario’s geen voorspellingen en presenteren ook geen onderling exclusieve set van beleidsopties, er zijn ook combinaties denkbaar. Deze verkenning laat vooral zien dat aan alle keuzes consequenties vastzitten. Wie vervolgens terugschrikt voor de gevolgen, kan wellicht in de verleiding komen om keuzes dan maar voor zich uit te schuiven. Maar dat doet volgens hem geen recht aan de omvang van de economische en maatschappelijke uitdagingen die Nederland heeft.
