Na de consultatie van minister Wiebes van EZK voor het sluiten van een kolencentrale lijkt alleen Riverstone interesse te hebben. Volgens de NOS kan het investeringsbedrijf dat de Rotterdamse centrale vorig jaar overnam van Engie 240 miljoen euro krijgen. Dat is een hoger bedrag dan Riverstone betaalde aan Engie.

Om de Urgenda-doelen te kunnen halen, moet Eric Wiebes alles uit de kast halen om de CO2-uitstoot te temperen. Met het uit bedrijf nemen van een van de moderne kolencentrales zou de minister in één klap een grote sprong daarin nemen. Vandaar dat Wiebes in September een rondje maakte langs de laatste grote Nederlandse centrales. Zowel RWE als Uniper meldden geen belangstelling te hebben voor de regeling die ze 328 duizend euro per megawatt zou opleveren.

RWE

De 1560 megawatts van de Eemshavencentrale van RWE zou het bedrijf ruim vijfhonderd miljoen euro opleveren. Dat is fors minder dan de investeringssom van 2,8 miljard euro. De centrale die nu vijf jaar draait, kan ook op alternatieve brandstoffen draaien zoals biomassa.

Uniper

Ook de Maasvlakte centrale van Uniper is gloednieuw. De in 2016 opgeleverde 731 megawatt centrale zou 360 miljoen euro opbrengen, wat een afschrijving betekent van ruim een miljard euro. Ook deze centrale zou deels op biomassa kunnen draaien. Daarnaast zijn er in Rotterdam plannen voor het afvangen en ondergronds opslaan voor CO2 (Porthos).

De Riverstone centrale ligt overigens al sinds begin dit jaar stil vanwege een technisch defect.

Het kabinet wil dat RWE, Onyx-power en Uniper de productie van hun kolencentrales met 25 procent terugdringen. Het zou zelfs kunnen dat  een van de drie centrales helemaal sluit. De Amercentrale is nog buiten schot omdat deze ook warme levert aan de directe omgeving.

Dit jaar sloot Vattenfall nog de kolencentrale op zijn Hemweglocatie. Het Urgenda-vonnis dwingt het kabinet echter drastischere maatregelen te nemen. Volgens NOS wil het kabinet verder gaan en ook de overige, nieuwe kolencentrales aan banden leggen. Bijvoorbeeld door de productie per centrale fors te verlagen. Sluiting van een van de centrales zou ook nog als optie worden overwogen.

Inmiddels zijn al maatregelen genomen om de CO2-uistoot te beperken. De sluiting van oude centrales, de verlaging van de maximumsnelheid naar 100 en andere maatregelen leveren echter een terugdringing van 19 tot 21 procent van de CO2-uitstoot. De laatste zes tot vier procent, oftewel zo’n negen megaton, moet van extra maatregelen komen. Zoals wellicht de beperking van de productie van de kolencentrales.

3430 megawatt

Als alle drie de centrales zouden worden gesloten, kan het kabinet het Urgenda-vonnis gemakkelijk uitvoeren. Die stap zou wel een behoorlijke hap nemen uit de basislast. De centrales van Onyx Power (voormalige Engie centrale), Uniper (voormalig E.ON) en RWE hebben een gezamenlijk vermogen van 3430 megawatt. Bij sluiting zal Nederland sterker afhankelijk worden van import. Bovendien zullen de eigenaren van de centrales een compensatie moeten krijgen van de overheid.

De zeshonderd megawatt Amercentrale in Geertruidenberg komt voorlopig niet voor sluiting in aanmerking omdat daar een uitgebreid warmtenet op aangesloten is. De centrale draait al grotendeels op biomassa.

Brinkhorst

E.ON, Engie en Eneco begonnen in 2003 met het plannen van hun centrales op verzoek van minister Laurens Jan Brinkhorst. Diversificatie van het energieaanbod, lage energieprijzen en leveringszekerheid werden zwaarder gewogen dan de nadelen voor het milieu. De publieke opinie is sindsdien behoorlijk verschoven, net als de koers van de Rijksoverheid. Volgens de NOS zal het kabinet de komende maanden in gesprek gaan met de eigenaren van de centrales om de mogelijkheden en hoogte van eventuele compensatievergoedingen te bespreken.

Alternatieven

RWE zet intussen in op het bijstoken van biomassa en denkt in de toekomst zelfs volledig op biomassa te kunnen draaien. Het liefste als onderdeel van een keten waar eerst hoogwaardige biochemicaliën en brandstoffen worden geproduceerd. Uniper onderzoekt de mogelijkheden voor de inzet van zogenaamde metal fuels. Onyx Power, een bedrijf dat onderdeel is van het investeringsvehicel Riverdale, nam vorig jaar de kolencentrale van Engie over. Het bedrijf bezit ook de voormalige kolenassets van Engie in Duitsland.

Strenge hygiënemaatregelen en kleinere teams die anderhalve meter afstand houden; de plantmanagers van de Nederlandse energiecentrales doen er alles aan om corona buiten de deur te houden. Zelfs het onderhoud aan de Eemscentrale gaat door. Maar dan wel wat voorzichtiger dan voorheen.

Hoewel vorige week nog niet geheel duidelijk was of de energiecentrales tot de vitale sector behoren, is Nederland meer dan ooit afhankelijk van elektriciteit. Natuurlijk kunnen ziekenhuizen altijd terugvallen op hun noodstroomvoorzieningen, maar dat is een scenario dat ze liever niet er bij willen krijgen. Bovendien werken veel Nederlanders thuis en zijn afhankelijk geworden van digitale communicatiemiddelen. Stroomuitval zou echt de maatschappij ontwrichten. Dat gaat volgens de plantmanagers dan ook niet gebeuren.

Kleinere ploegen

Ook Harry Talen werkt zoveel mogelijk vanuit huis, om de kans op besmetting zoveel mogelijk te voorkomen. De plantmanager van Engie heeft meerdere centrales onder zijn hoede en hoeft daarvoor niet altijd ter plekke aanwezig te zijn. ‘We volgen natuurlijk de richtlijnen van het RIVM, maar we hebben weinig moeite gehad de nieuwe werkwijzen tussen de oren van onze medewerkers te krijgen. Iedereen is zeer doordrongen van de ernst van de situatie. En dus werken we met kleinere ploegen zodat we anderhalve meter afstand kunnen houden, maken toetsenborden schoon als een ander er aan gaat werken en zo voorts.’

Revisie

‘We stellen dezelfde hoge eisen aan onze contractors’, vervolgt Talen. ‘We zijn al eerder begonnen met de revisie van twee turbines die een tijdlang in de mottenballen hebben gestaan. Na zorgvuldig overwegen besloten we de onderhoudswerkzaamheden wel door te laten gaan. Dat betekent echter wel dat er maar een kwart van de mensen op de site aanwezig is van wat er normaal gesproken zou rondlopen. Alleen wie fysiek aanwezig moet zijn, mag op de site rondlopen. Op die manier kunnen ze de noodzakelijke afstand bewaren. Wie ook maar de lichtste ziekteverschijnselen vertoont wordt naar huis gestuurd. Maar ook hier geldt dat mensen het zelf zeer serieus nemen en zelf al thuis blijven bij twijfel over hun gezondheid.

Meerdere scenario’s

De plantmanager van de Eemshavencentrale van RWE Marinus Tabak vertelt dat ook RWE maatregelen heeft genomen. Toen een medewerker na een wintersportvakantie in Oostenrijk besmet bleek te zijn met corona, werd direct de hele ploeg naar huis gestuurd. De ploeg heeft inmiddels veertien dagen in quarantaine gezeten en niemand is besmet geraakt. En gelukkig maakt de medewerker en zijn gezin het ook goed.

Volgens Tabak zijn van de 350 medewerkers op de centrale een zestigtal onmisbaar voor het bewaken en bedienen van de centrale. Die werken in vijf ploegendiensten. Mochten er mensen om wat voor reden ook thuis moeten blijven, dan heeft hij de scenario’s al klaarliggen.

Uniper

Een rondje langs de andere energiebedrijven levert hetzelfde beeld op als bij RWE en Engie. Ook Uniper heeft inmiddels maatregelen getroffen om het risico op besmetting met het coronavirus tot een minimum te beperken. Het bedrijf kent tot nog toe geen coronagevallen. Woordvoerder Michel Groeneveld: ‘De mensen die niet per se op de locatie hoeven te werken, werken thuis. Mensen die op kritieke functies zitten, proberen we zoveel mogelijk te isoleren. En uiteraard bekijken we per project die in de planning staat of deze echt nodig is of ook kan worden uitgesteld.’

E.ON

E.ON baas Johannes Teyssen ging bij bekendmaking van de jaarcijfers ook in op de mogelijke gevolgen van de coronacrisis voor de onderneming. ‘Over het geheel genomen zal de energie-industrie ongetwijfeld niet zo hard getroffen worden als andere industrieën’, aldus Teyssen. ‘Maar we verwachten nog steeds dat de crisis zijn stempel zal drukken op ons resultaat. Industriële en commerciële klanten verbruiken beduidend minder energie. Dit zal een tijdelijke impact hebben op ons netwerk en onze verkoopactiviteiten. Er kunnen vertragingen optreden in ons vermogen om energie-infrastructuurprojecten op te leveren.’

Vattenfall meldt dat het al een paar weken maatregelen treft om de energieproductie en de overige essentiële activiteiten veilig te stellen. Dat gebeurt aan de hand van bedrijfscontinuïteitsplannen die Vattenfall voor zijn bedrijfsonderdelen opstelde en die het bedrijf in werking stelt bij buitengewone situaties, zoals de huidige verspreiding van COVID-19.

Het doel is om de bezetting veilig te stellen en de leveringszekerheid van elektriciteit, gas en warmte in stand te houden. Daarmee ligt de focus op het operationeel houden van de centrales van Vattenfall in Nederland en de overige markten.

Genoeg elektriciteit

Over tekorten hoeft Nederland zich in ieder geval voorlopig nog geen zorgen te maken. Talen: ‘De afgelopen weken hebben we veel wind en zon gehad, wat natuurlijk gunstig is voor het elektriciteitsaanbod. We verwachten bovendien dat de industriële elektriciteitsvraag dankzij de crisis zal afnemen. Dat zelfde beeld was ook in Italië te zien.’

Eneco Groep neemt de Nederlandse verkoop- en leveringsactiviteiten van Uniper Benelux over. Daartoe hebben beide energiebedrijven een overeenkomst ondertekend. Uniper is op de Nederlandse energiemarkt actief onder de merknaam E.ON. Dankzij de overeenkomst verwelkomt Eneco ongeveer 200.000 particuliere en zakelijke energieklanten van E.ON in Nederland. De overname geeft Eneco mogelijkheden om te groeien op het gebied van duurzame energie en innovatieve energiediensten.

Kees-Jan Rameau, Chief Strategic Growth Officer van Eneco Groep: ‘Deze overname past in onze strategie om te groeien op het gebied van klanten, innovatieve energiediensten en duurzame energie. Onze klanten verwachten naast groene stroom ook de middelen om zelf de regie te nemen over hun energie, zoals ze dat nu al kunnen doen met Toon, de slim-laden app van Jedlix of een thuisbatterij met zonnepanelen. Dankzij deze stap kunnen we straks nog meer mensen helpen met besparen en verduurzamen.’

Hans Schoenmakers, Managing Director van Uniper Benelux: ‘De verkoop van de leveringsactiviteiten past in de strategie van Uniper voor Nederland om zich steeds meer toe te leggen op haar core business: de productie van energie en borging van de leveringszekerheid en innovatie. Wij zien de verkoop van de leveringsactiviteiten aan Eneco als een goede kans om onze bestaande klanten in Nederland ook in de toekomst op de best mogelijke manier regie te geven over hun duurzame energie.’

Klanten

Voor de klanten van E.ON verandert er voorlopig niets: de contractvoorwaarden en tarieven blijven ongewijzigd. Wel worden zij op termijn klant van Eneco. Daardoor kunnen zij straks verder verduurzamen of besparen via energiediensten- en producten van Eneco zoals Hollandse Wind, de slimme thermostaat Toon of een thuisbatterij.

Medewerkers

Ook voor de ongeveer 200 medewerkers van Uniper, grotendeels werkzaam in Eindhoven, verandert er op korte termijn niets. De komende periode bekijken beide bedrijven hoe de activiteiten kunnen worden samengevoegd.

De voorgenomen overname is onder voorbehoud van goedkeuring door de mededingingsautoriteiten. Eneco Groep en Uniper Benelux maken geen financiële details bekend over deze transactie.