[vc_row][vc_column][vc_column_text]
‘We hebben steeds meer data, maar minder mensen’, stelt programmadirecteur Arjan van Dijk van Safety Delta Nederland. Om de veiligheid van de industrie te verbeteren zijn daarom andere methodieken nodig, en ook mogelijk. En ‘we moeten af van het wantrouwen tussen overheidstoezicht en industrie.’
Wim Raaijen
Safety Delta Nederland (SDN) is nu een paar jaar onderweg. Als geboortedatum zou je 5 oktober 2020 kunnen markeren. Toen tekenden de Nederlandse chemische industrie, haar ketenpartners, wetenschapsinstellingen en de overheid een convenant. Het startpunt van een programma om de Nederlandse petro- en chemische industrie richting 2030 de veiligste ter wereld te maken en daarna ook te houden.
Vanaf dat begin is ook Arjan van Dijk programmadirecteur van SDN. Vlak nadat hij na een carrière van bijna 36 jaar bij Shell klaar was om met pensioen te gaan, kwam deze uitdaging op zijn pad. In zijn tijd bij de multinational, onder meer actief in leidinggevende posities in de raffinage en olie- en gaswinning, leerde hij dat veilig werken ‘het fundament is voor een succesvolle business’.[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1455723775392{padding-top: 20px !important;}”][vc_column][vc_column_text]
Risico-regel-reflex
Hij kon de lokroep van de Nederlandse overheid, industrie en wetenschap dus niet weerstaan. Te meer omdat het hier om een structurele samenwerking gaat tussen die drie. Volgens Van Dijk is de veiligheid er namelijk zeer bij gebaat als overheid en industrie elkaar beter weten te vinden en ook duidelijkere regels met elkaar afspreken. En dat er vooral door de wetenschap naar de onderliggende verbanden wordt gekeken.
De veiligheid in de industrie is sowieso weinig gebaat bij het politiseren van het onderwerp, vindt hij. ‘We moeten voorkomen dat de overheid bij elk klein incident in een risico-regel-reflex schiet.’ Van belang is om meer de diepte in te duiken en gezamenlijk aan een structurele verbetering van de veiligheid in de industrie te werken.[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_row_inner][vc_column_inner width=”1/6″][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”2/3″][vc_column_text]Arjan van Dijk:
‘Daar zitten boeven tussen en boeven moet je gewoon vangen’
[/vc_column_text][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”1/6″][/vc_column_inner][/vc_row_inner][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1457084948873{padding-top: 27px !important;}”][vc_column][vc_empty_space][vc_column_text]
Andere beleving
En dat is al een uitdaging op zich. Van Dijk is realistisch: ‘De industrie heeft moeite om goede mensen te vinden en dat zal bij de toezichthouders niet veel anders zijn. En in haar eentje kan Safety Delta Nederland ook het verschil niet maken. Met een paar fte’s zullen we de wereld niet veroveren.’ Alleen al daarom is een goede samenwerking belangrijk om op diverse terreinen winst te boeken. Denk daarbij aan onderwerpen als risicobeheersing, veiligheidscultuur, leiderschap en technologische innovaties.
Hoewel er nog veel verbeteringen mogelijk zijn, onderstreept Van Dijk dat de industrie in Nederland al veel stappen heeft gezet. Dat blijkt bijvoorbeeld ook uit de jaarlijkse rapportage aan de Tweede Kamer: de Staat van de Veiligheid Brzo-bedrijven. Het aantal zware ongevallen met letsel is relatief lager dan in andere sectoren, bijvoorbeeld de bouw, het transport of huishoudens. ‘Het gevoel van mensen is vaak anders. Zeker als ze niet economisch verbonden zijn met de industrie. Echter, mensen die bijvoorbeeld in de buurt van Chemelot wonen en er werken of op een andere manier aan de industrie verbonden zijn, hebben een positievere beleving van de veiligheid.’[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1457085618456{padding-top: 10px !important;padding-bottom: 5px !important;}”][vc_column width=”1/4″][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”181072″ img_size=”large”][/vc_column][vc_column width=”1/4″][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1455723775392{padding-top: 20px !important;}”][vc_column][vc_empty_space][vc_column_text]
Stimulerend
Toch wil Van Dijk hiermee niet te veel relativeren, want het kan altijd beter en het gaat nog steeds soms mis. En bovendien hebben niet alle industriële bedrijven de boel redelijk op orde. ‘Bedrijven waar de toezichthouder overtredingen constateert in categorieën 1 en 2 moeten zich sowieso doodschamen’, zegt Van Dijk resoluut. Categorie 1 betekent dat er sprake is van een onmiddellijke dreiging van een zwaar ongeval. Er is dus een ernstig gevaar voor de werknemers en/of directe omgeving van het bedrijf. Bij categorie 2 is er weliswaar geen sprake van onmiddellijke dreiging voor de veiligheid van werknemers en omgeving. Maar er is wel vastgesteld dat het bedrijf onvoldoende maatregelen heeft getroffen.
Een top vijftien procent van bedrijven heeft wel alles op orde, stelt Van Dijk. ‘Bij hen is het interne toezicht vaak veel gedetailleerder en professioneler dan het overheidstoezicht. Shell bijvoorbeeld, neemt veiligheid heel serieus’, weet hij uit ervaring. Bij bedrijven in dit topsegment is veiligheid prioriteit en onderdeel van hoe ze zaken willen doen.
Voor verreweg de grootste groep zijn de inspecties van de externe toezichthouder wel nodig en een extra stimulans om zoveel mogelijk uit categorie-3-overtredingen te blijven. Bij categorie 3 is de dreiging zeer gering. Het betreft lichtere tekortkomingen, waarvoor een lichtere sanctie met een redelijke hersteltermijn wordt opgelegd.[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/6″][vc_column_text][/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]Arjan van Dijk:
‘Bedrijven waar de toezichthouder overtredingen constateert in categorieën 1 en 2 moeten zich sowieso doodschamen.’
[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/6″][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1457085587568{padding-top: 36px !important;}”][vc_column][vc_empty_space][vc_column_text]
Pilot
Een kleine groep bedrijven van misschien vijftien procent heeft de boel structureel niet op orde. ‘Daar zitten boeven tussen en boeven moet je gewoon vangen’, stelt Van Dijk onverbiddelijk. Ook zijn er bedrijven bij die een handje moeten worden geholpen. Daar ligt volgens Van Dijk een belangrijke taak voor brancheorganisaties. ‘Die moeten ervoor zorgen dat elk bedrijf in hun branche aangesloten is.’ En vervolgens hangt dan veel af van het zelfreinigende vermogen van de brancheorganisatie. Krijg je de mindere jongetjes ook bij de les?
Hij noemt de Votob als mooi voorbeeld. Deze vereniging van Nederlandse tankopslagbedrijven heeft de zogenoemde Safety Maturity Tool ontwikkeld om de veiligheidssituatie bij aangesloten bedrijven te verbeteren. Er wordt jaarlijks getoetst op hardware, software en mindware. Het gaat niet alleen om de installaties, maar ook om de cultuur en om de mensen die de technieken ontwikkelen, in operatie nemen en onderhouden. Votob heeft ook een veiligheidsprotocol opgesteld waaraan elk lid zich committeert. De brancheorganisatie meldt op haar website dat ze samen met de toezichthouder zelfs een pilot doet om met de gegevens uit de tool tot een ander toezichtregime te komen.[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
Risk based inspection
Ook uit de chemie lijkt de roep om een ander regime sterker te worden. Een interessante situatie ontstond bijvoorbeeld aan het begin van de coronacrisis, toen onderhoudstops werden uitgesteld en zodoende uit hun inspectietermijn dreigden te lopen. Verschillende fabrieken dreigden daardoor te worden stilgelegd. Met name site-directeur John Bruijnooge van Sabic in Geleen stak zijn ongenoegen niet onder stoelen of banken op Linkedin en in Petrochem magazine: ‘Waar doen wij nu risk based inspection voor? Waarom doen wij non destructive and non intrusive inspection? Als we het resultaat daarvan niet mogen gebruiken. Dit is een van onze weinige mogelijkheden om effectiever en efficiënter te worden en de concurrentieslag met de rest van Europa en de wereld te overleven.’[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
Woordgebruik
Nu gaat het bij overheidsinspecties vooral om momentopnames, stelt Van Dijk. ‘Maar je wilt van de veiligheid bij een bedrijf geen foto maar eigenlijk een hele film.’ Met technische innovaties wordt het steeds beter mogelijk om de integriteit van installaties en werkprocessen continu te monitoren. Een meer transparante samenwerking tussen toezichthouder en industrie kan volgens Van Dijk betere en meer betrouwbare informatie leveren die kan laten zien dat een bedrijf de veiligheidsrisico’s werkelijk goed beheerst. ‘We moeten daarom echt af van het wantrouwen tussen overheid en industrie.’
Hij ziet bovendien verschillende innovaties waarbij het slim analyseren van data juist onveilige situaties zou kunnen voorspellen, en dus voorkomen. Het argument van sommige bedrijven dat ze dit soort “concurrentiegevoelige” data niet kunnen delen, vindt hij niet erg sterk. Helemaal niet op het gebied van veiligheid. Openheid was er bijvoorbeeld op Chemelot, waar het chemiebedrijf Anqore samen met deskundigen van Brightsite, TNO en Sitech – met kunstmatige intelligentie – incidenten kon voorspellen op basis van onder andere wachtverslagen. Van Dijk: ‘Goede wachtchefs hebben snel in de gaten als er iets aan de hand is. Dat is uit het woordgebruik van operators te halen. Woorden in wachtverslagen kun je een bepaalde waarde toekennen. Sommige termen worden in de verslagen bijvoorbeeld vaker gebruikt als een situatie niet volledig wordt vertrouwd. Zo’n technische sentimentanalyse heeft voorspellende kracht.’[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_column_text]
Uitwisselen
Het analyseren van data kan de veiligheid in de industrie dus versterken, benadrukt Van Dijk. ‘Momenteel komt er steeds meer data beschikbaar, maar zijn er minder mensen om er iets mee te doen. Maar als innovaties op Chemelot werken, dan kan het ook op andere locaties. We moeten vooral methodieken met elkaar uitwisselen, om tot een veiligere Nederlandse industrie te komen.’[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_hoverbox image=”181078″ primary_title=”Maintenance Next, 18 -20 april in Rotterdam Ahoy” hover_title=”Maintenance Next, 18 -20 april in Rotterdam Ahoy”]Arjan van Dijk (Safety Delta Nederland) is een van de sprekers tijdens Maintenance Next, 18 -20 april in Rotterdam Ahoy.[/vc_hoverbox][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Dit artikel is gepubliceerd in Industrielinqs 2023-02[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
