Avantium heeft zijn eerste commerciële fabriek voor bioplastic in Delfzijl geopend. Het bedrijf ontwikkelde een technologie om met suikers uit graan of maïs de grondstof furaandicarbonzuur te maken, kortweg FDCA. Dat is weer te gebruiken voor plastic. Het idee is om licenties te verkopen aan derde producenten voor het gebruik van de techniek. ‘De grootste uitdaging was eigenlijk het continu proces van financiering ophalen’, zegt Avantium-CEO Tom van Aken.
Gefeliciteerd met de opening van de nieuwe fabriek. Is hij al operationeel?
Nee, nog niet. Anders hadden we de komende week geen opening kunnen organiseren. We ontvangen namelijk zo’n 250 mensen op dinsdag, waaronder investeerders. Woensdag komen nog eens 250 bezoekers en daarna al onze medewerkers. Als de fabriek al operationeel was, hadden we iedereen in veiligheidspakken moeten hijsen. We staan op het punt van ingebruikname, dus dit is een mooi moment om de opening te vieren, vóórdat er chemicaliën worden gebruikt.
Hoe kijk je terug op de bouw van de fabriek?
We zijn tegen de nodige uitdagingen aangelopen, zoals inflatie. Toen we in december 2021 de beslissing namen om de fabriek te bouwen, speelden zaken als de oorlog in Oekraïne nog geen rol. Onder meer daardoor is de bouw duurder uitgevallen dan gepland. Maar vergeleken met andere projecten is dat niet ongebruikelijk. Nu de bouw is afgerond, gaan we evalueren wat goed ging en wat beter had gekund. Het meeste denkwerk gaat nu echter zitten in de opstartfase, wat spannend is, zeker voor een first-of-a-kind fabriek zoals deze.
Hoe verhoudt de schaal van deze fabriek zich tot wat de afnemers van de techniek uiteindelijk gaan bouwen?
Onze fabriek heeft een capaciteit van 5.000 ton, maar we verwachten dat toekomstige fabrieken minimaal 100.000 ton zullen produceren. De chemische processen zijn echter hetzelfde. Grote fabrieken zullen een volledige energie-integratie hebben, terwijl wij het proces voor deze kleinere fabriek iets eenvoudiger hebben gehouden om de opstart te vergemakkelijken.
Jullie hebben recent enkele samenwerkingen aangekondigd met grote bedrijven zoals Albert Heijn en Refresco. Welke andere klanten staan er nog op de lijst?
We hebben inmiddels contracten met mooie merken zoals Carlsberg, Louis Vuitton, Kvadrat, Pangaia en Henkel. Deze partners zorgen ervoor dat onze producten daadwerkelijk op de markt komen. Het is geweldig om te zien dat onze technologie zo breed wordt omarmd.
Is er voldoende interesse van andere partijen om zelf fabrieken te bouwen met jullie technologie?
We hebben al één licentie verkocht aan Origin Materials in de VS, die een 100.000 ton fabriek willen bouwen. De timing daarvan is nog onduidelijk. Verder zijn we in gesprek met grote chemische bedrijven wereldwijd. Het is begrijpelijk dat bedrijven eerst willen zien dat onze fabriek werkt en het product succesvol op de markt ligt voordat ze zelf gaan investeren.
Wat willen potentiële licentienemers vooral bevestigd zien?
Ze willen zien dat de fabriek daadwerkelijk werkt en dat het product beschikbaar is op de markt. Veel klanten willen niet alleen contracten, maar fysieke producten zien die in winkels liggen. Ze hebben vertrouwen in de technologie, maar willen zeker weten dat het proces op grote schaal reproduceerbaar is. Zodra de fabriek stabiel draait en het product in de markt ligt, zullen we waarschijnlijk meer licentiecontracten afsluiten. Er zijn voldoende grondstoffen in de wereld aanwezig voor ons product.
Onlangs werd bekend dat het recyclingbedrijf Ionica failliet is gegaan. Dat is een vergelijkbaar business model als Avantium. Baart dat je zorgen?
Het is zeker een moeilijke tijd in de recyclingindustrie, en Ionica had een mooie chemische recyclingtechnologie. Dit toont aan hoe uitdagend innovatie kan zijn. Wij hebben echter een sterk product dat niet alleen volledig plantaardig en circulair is, maar ook betere eigenschappen heeft dan conventionele materialen zoals PET. Dat geeft ons vertrouwen in onze marktpositie.
Hoe verhoudt de prijs van FDCA zich tot traditionele verpakkingen?
Uit onze huidige fabriek is het product duurder dan bijvoorbeeld PET. Het prijsverschil zal echter aanzienlijk afnemen zodra we op grotere schaal produceren. Klanten betalen nu een premiumprijs voor de duurzaamheid en prestaties, zoals de betere gasbarrière-eigenschappen van ons materiaal. Dit zorgt voor langere houdbaarheid en minder conserveermiddelen.
Hoe zie je de toekomst van Avantium en de licentiemarkt?
We verwachten dat onze fabriek in 2025 volledig operationeel is en dat we vanaf dan ook de eerste grote licenties kunnen gaan verkopen. Sommige bedrijven willen wellicht meer bewijs zien, maar zodra we laten zien dat onze fabriek en producten succesvol zijn, verwachten we dat de licenties snel zullen volgen. We praten hier niet over maanden, maar over een traject van enkele jaren.
Sommigen zien het businessmodel van ‘techniek ontwikkelen in Nederland en die verkopen aan buitenlandse producenten’ als ‘de nieuwe economie’ waar Nederland zich op zou moeten richten. Wat zou jouw advies zijn aan andere bedrijven die hetzelfde pad willen bewandelen?
We hebben hier 20 jaar over gedaan, dus het is vooral een kwestie van doorzettingsvermogen. Je moet je realiseren dat het geen sprint is, maar een marathon. Je moet goede mensen om je heen verzamelen, maar vooral ook sterke partners. Alleen red je het niet. De grootste uitdaging is vaak de financiering, en dat is een continu proces. In het begin werk je met venture capital, dan met institutionele investeerders, en uiteindelijk kom je op een punt zoals wij in 2017, toen we naar de beurs gingen. Daarnaast werk je met banken voor leningen en overheden voor subsidies. Daar heb je een sterk team voor nodig dat de juiste partijen kan aantrekken.
Het klinkt alsof financiering een groot deel van je werk vormt. Hoe ga je daarmee om als chemicus?
Financiering ophalen is ontzettend tijdrovend. Zodra je een financieringsronde hebt afgesloten, moet je eigenlijk alweer bezig zijn met de volgende ronde. Het is echter niet alleen geld ophalen, je moet technische vooruitgang kunnen aantonen. Als je dat niet kunt, haal je geen nieuw geld binnen. Het is een delicaat proces, die twee moeten goed op elkaar afgestemd zijn.
Ondanks jullie technische innovatie lijkt financiering dus het grootste obstakel voor Avantium als onderneming?
Ja, absoluut. Financiering en het aantrekken van de juiste mensen. Het gaat erom dat je het vertrouwen wekt bij investeerders, zoals bij InvestNL. Zij kijken niet alleen naar je businessplan of techniek, maar vooral naar het team. Vertrouwen in de mensen die het waar moeten maken is essentieel.
Zie je Avantium nog als een start-up?
Nee, we zijn een scale-up. We hebben serieuze stappen gezet en bouwen nu aan onze fabriek. We hopen dat we over een paar jaar volledig operationeel zijn als commercieel bedrijf.
Tot slot, wat zou je nog willen meegeven over de industrie in Nederland en Europa gelet op de huidige moeilijke marktomstandigheden?
Er wordt vaak gezegd dat we ons in Europa meer moeten focussen op technologie, en dat productie elders kan plaatsvinden. Maar ik vind het belangrijk dat we niet vergeten hoe we fabrieken moeten bouwen, zeker als het gaat om ‘first of a kind’-fabrieken. Als ik binnenkort onze nieuwe fabriek aan onze partners laat zien, ben ik toch trots dat we dit in Nederland hebben gedaan. Het is niet makkelijk, maar we moeten de capaciteit en infrastructuur behouden om dit te blijven doen.
De Europese procesindustrie en energiesector staan op een cruciaal kruispunt. Hoge prijzen voor energie en grondstoffen vormen een uitdaging voor een toekomstbestendige industrie. Hoe zal Noordwest-Europa deze puzzel in elkaar zetten? En welke licentie zal de industrie hebben om te veranderen? Daarover gaat de European Industry & Energy Summit op 10 december in Rotterdam.
