Hoe los je het grote tekort aan technisch geschoolde mensen op? Netbeheerder Stedin besloot een paar jaar geleden zich niet meer alleen op schoolverlaters te richten, maar juist op 55-plussers zonder werk. Een groot succes.

Een faillissement en 2 burn-outs had Kees Vos net een paar jaar achter zich gelaten. Jaren had hij zijn eigen installatiebedrijf. Tot het bedrijf in 2010 failliet werd verklaard. Hij vond weer werk bij een leverancier. Het betaalde slecht en gaf het hem geen energie. ‘Mijn zoon, die bij Stedin werkt, vond dat ik daar moest komen werken. Ik had er geen zin in. Ik was tenslotte al 61 en zag het niet meer zitten om weer te leren. Toen hebben mijn zoon en mijn vrouw een sollicitatiebrief voor me gestuurd. En mocht ik na een gesprek beginnen aan hun opleiding tot slimme-metermonteur.’

Slimme meter-monteurs

De komst van de slimme energiemeter stelde netbeheerder Stedin voor een dilemma. Zelf ontbrak het hen aan voldoende monteurs. Het installeren van de tienduizenden nieuwe energiemeters, die op afstand de verbruikersstanden doorgeven, hadden ze kunnen uitbesteden, maar het bedrijf koos er toch voor deze monteurs zelf te werven. ‘Een lastige opgave’, zegt Peter Burgers, hoofd van de Bedrijfsschool van Stedin. ‘Daarbij komt, werven van jongeren alleen op mbo-niveau leverde te weinig op gezien de grote aantallen die we zochten.’
Net in die tijd was de groep 55-plussers zonder baan veel in het nieuws. Deze groep barst vaak van de werkervaring en wil graag weer aan het werk. Maar werkgevers zien ze als niet-flexibel, duur en ongemotiveerd. Stedin besloot juist deze zij-instromers te werven. ‘We waren verrast door het aantal aanmeldingen’, zegt Burgers. ‘En niet alleen het aantal, ook de kwaliteit was boven verwachting. De sollicitanten bleken ontzettend gedreven om weer aan de slag te gaan. En door hun levenservaring hadden ze iets wat jongeren van nature minder hebben: een goede klantgerichte houding.’
Sinds het begin van de werving in 2016 leidde Stedin een kleine 400 ‘slimme meter-monteurs’ op. De helft van hen is 55-plussers. ‘Een technische opleiding was een vereiste’, zegt Burgers. ‘Maar we zochten vooral mensen met affiniteit met het technische vak. Een gediplomeerd boekhouder die regelmatig een motorfiets uit elkaar haalt in het weekeinde, vinden we ook geschikt.’

Klaarstomen

Bij Stedin krijgen de monteurs-in-spe een volledige opleiding. ‘We beginnen met een ‘klaarstoomprogramma’ van een week’, vertelt Burgers. ‘Daarin leer je, met rollenspellen met acteurs, hoe je omgaat met een klant. En ze leren over het belang van veiligheid.’ Vervolgens krijgen de zij-instromers vier dagen les over gasmeters en vier dagen over elektriciteitsmeters. Aan het einde van die weken krijgen ze een examen en een ‘aanwijzing’ als ze geschikt zijn. Vervolgens gaan ze zes tot acht weken op pad met een ervaren monteur. Burgers: ‘En daarna krijgen ze een auto, gereedschap en een lijst adressen. We volgen uiteraard hoe ze het doen, maar in principe zijn ze dan zelfstandig werkend monteur.’
Zeker na zijn burn-outs vond Kees Vos het lastig om weer te leren. ‘Dat gaat sneller als je jonger bent. Het kostte best wat energie in het begin.’ De investering loonde: ‘Ik vind dit heerlijk werk. Je levert als monteur kwaliteit en veiligheid en de omgang met klanten vind ik heel leuk. Sommigen zijn vriendelijk tegen me, anderen zijn nors, maar uiteindelijk gaat het erom dat ze tevreden zijn als ik weer weg ben.’ Vos probeert dit nu ook te leren aan nieuwe monteurs die hij onder zijn hoede heeft. ‘Wat zit er achter de voordeur? Uiteindelijk is dat het belangrijkste waar je als monteur mee te maken hebt.’

Kiezen

Eind volgend jaar is de ‘uitrol’ van de nieuwe slimme meter nagenoeg afgerond. ‘Maar de slimme meter-monteurs blijven en kunnen zelf kiezen wat ze willen doen’, zegt Burgers. ‘Ze kunnen installatiemonteur worden of storingsmonteur. Dit is ook een welkome aanvulling op het dreigende tekort van technici. We kunnen hiermee de eerst klappen opvangen.’
Na het succes van de 55-plus werving kijkt Stedin nu juist weer naar jongeren. ‘We starten binnenkort met twintig 16-jarigen schoolverlaters’, zegt Burgers. ‘Ze kunnen bij ons twee jaar een opleiding volgen en hun rijbewijs halen op onze kosten. Op die manier hopen we ze jong aan ons te binden.’ Maar of deze jonge groep van nature net zo klantvriendelijk is als de oudere zij-instromer? ‘We gaan het zien, zeker is dat we er genoeg energie in gaan steken om het te realiseren.’

Kees Vos raadt het iedereen aan, een vak als monteur. ‘Ik ben hier zĂł opgeknapt. Jongeren denken misschien: wat eentonig. Altijd diezelfde meters, en klanten. Maar geen meter of woning is gelijk, en de klanten zijn allemaal anders. Als je dat eenmaal ziet, is geen dag hetzelfde.’

(Dit artikel is onderdeel van een verhalenreeks rond de energietransitie/arbeidsmarkt geschreven door EMMA – Experts in Media en Maatschappij – in opdracht van de Topsector Energie/The Human Capital Agenda.)