Nederlands-Duitse samenwerking verduurzaming energiesector en industrie

Nederland en het Duitse Noordrijn-Westfalen werken nauw samen aan een duurzame energie- en industriesector. Beide partijen stimuleren grensoverschrijdende samenwerking tussen bedrijven en kennisorganisaties om klimaatdoelstellingen kracht bij te zetten. Tijdens de derde Combined Energy Conference die op 29 januari 2020 in Arnhem werd gehouden, werd onder meer onder de noemer HY3 een gezamenlijke studie naar de haalbaarheid van een grensoverschrijdende waardeketen voor groene waterstof, strekkend van de Noordzee tot aan industriële clusters in het grensgebied gelanceerd.

Het HY3-project is een samenwerking tussen Nederland, Duitsland en de deelstaat Noordrijn-Westfalen. De drie partijen in de samenwerking wijzen ieder een onderzoeksinstelling aan die gezamenlijk onderzoek zullen doen naar de haalbaarheid van een transnationale groene waterstofeconomie.

Het HY3 onderzoek wordt uitgevoerd als trilateraal project van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat van Nederland; het Ministerie van Economische Zaken, Innovatie, Digitalisering en Energie van de deelstaat Noordrijn-Westfalen en het Bondsministerie van Economische Zaken en Energie van Duitsland. Elk van de drie partijen heeft een instelling aangewezen om het project te leiden of zal dit in de komende tijd doen. Nederland heeft TNO aangewezen en Noordrijn-Westfalen heeft onderzoekscentrum IEK-3 Forschungszentrum Jülich aangewezen.

Benodigde hoeveelheid waterstof

De studie, die tegen de zomer van 2020 klaar moet zijn, geeft een antwoord op de vraag hoeveel waterstof de grote industriële clusters straks nodig hebben; hoeveel groene waterstof er op zee, en ook op land, is te produceren; welke volumes waar zijn op te slaan en hoeveel capaciteit het transportnetwerk moet bieden.

Industriële partijen met interesse in waterstof productie, transport of gebruik worden uitgenodigd om deel te nemen aan het project om informatie te leveren over potentiële vraag en aanbod van groene waterstof.

Concrete samenwerkingsprojecten

Het thema van de Combined Energy Conference is CO2-reductie in de energie- en industriesector. De conferentie is bedoeld om de relaties tussen de deelnemende partijen te versterken en concrete samenwerkingsprojecten tot stand te brengen door workshops op het gebied van waterstof, CO2-reductie in de industrie en hernieuwbare energie te faciliteren.

Onder de 350 deelnemers bevonden zich vertegenwoordigers vanuit het bedrijfsleven, kennisinstellingen, brancheorganisaties en de overheid uit Nederland en Noordrijn-Westfalen. Onder de sprekers bevonden zich minister Wiebes (EZK), minister Pinkwart (NRW) en Ahmed Marcouch, burgemeester van Arnhem.

Minister Wiebes: “Noordrijn-Westfalen is als industriële ruggengraat van Duitsland een belangrijke partner voor Nederland voor het bereiken van de klimaatdoelstellingen en het creëren van economische kansen in de transitie naar klimaatneutraliteit. Onze regio is bovendien uniek gepositioneerd voor groene waterstof: we beschikken al over grensoverschrijdende infrastructuur, logistieke routes en onderzoeksinstituten. Met de verwachte groei van windenergie op zee en de groeiende vraag naar groene waterstof in de industrie, zijn alle voorwaarden aanwezig om een voorloper te worden in de transitie naar een duurzame economie.”

Waterstof aantrekkelijk

Om de CO2-uitstoot door zware industrie in bijvoorbeeld het Roergebied te minimaliseren is het gebruik van groene waterstof een aantrekkelijke optie. Die kan bijvoorbeeld worden geproduceerd vanuit wind op zee op de Noordzee, ten noorden van Duitsland en Nederland. Maar hoe komt deze waterstof van de Noordzee naar het Roergebied? Door het vrijkomen van de gastransport infrastructuur van Gasunie als gevolg van het sluiten van het Groningen gasveld is deze inzetbaar voor waterstof transport, met exportmogelijkheid naar Duitsland.

TNO en partners onderzoeken de haalbaarheid van dit plan, dat de decarbonisatie van de Duitse en Nederlandse industrie dichterbij moet brengen. Begin oktober tekenden minister Wiebes van EZK en zijn Duitse ambtgenoot Altmaier een intentieverklaring voor samenwerking tussen beide landen rond de energietransitie. Waterstof is hierin een belangrijk onderdeel als schone brandstof voor industriële productie. TNO voert de haalbaarheidsstudie uit dat zich richt op de marktvraag en onderzoeksinstituut Jülich dat onderzoek doet naar grootschalige productie van groene waterstof. Gasunie gaat na hoe hun netwerk geschikt is te maken voor transport en TNO neemt zowel waterstof transport als opslag in zoutcavernes onder de loep.