Experts van de TKI Nieuw Gas (onderdeel van de Topsector Energie) hebben op een rij gezet wat er moet gebeuren in de Programmatische Aanpak Waterstof voor de Energietransitie. Dit document in de vorm van een uitgebreide to-do lijst is op 20 januari 2020 aangeboden door de voorzitter van het TKI, Ulco Vermeulen, aan Sandor Gaastra, Directeur-Generaal Klimaat en Energie van het ministerie van EZK. In totaal is in de komende tien jaar een investering nodig van alle betrokkenen van minimaal 1,5 tot 2 miljard euro.
Het woord waterstof komt ruim 180 keer voor in het klimaatakkoord. Er moet nog veel gebeuren om grote schaal in de praktijk te brengen wat er nodig is: het aantal waterstoftankstations moet worden uitgebreid, er zijn meer windmolenparken nodig om duurzame elektriciteit voor de productie van waterstof te maken, er is goed opgeleid personeel nodig dat snapt hoe waterstof werkt en verwarmingsketels moeten worden aangepast zodat we kunnen overstappen van Gronings aardgas naar waterstof.Ā Dit zijn nog maar enkele voorbeelden. De Programmatische Aanpak Waterstof voor de Energietransitie werkt dit uit in mijlpalen voor plannen die gerealiseerd kunnen worden en vijf to-do items voor overheden, bedrijfsleven en organisaties.
Doelen programmatische aanpak waterstof komende jaren
Veel bedrijven, kennisinstellingen en overheden hebben plannen om met waterstof aan de slag te gaan en in de praktijk te laten zien. Deze hebben ze in doelen voor de komende jaren uitgewerkt:
- Realisatie van 3-4 GW aan duurzame waterstofproductie in 2030
- Ontwikkelen van een waterstofinfrastructuur in Nederland
- Ontwikkel een klimaatneutrale back-up elektriciteitscentrale op waterstof
- Zorg dat er in 2025 3-5 pilots draaien met waterstof in de gebouwde omgeving
- Organiseer de uitrol van rijden op waterstof met 50 vulpunten in 2025, 15.000 autoās en bestelwagens, 3000 zware voertuigen en 10-20 schepen
- Pilots en demoās in de industrie die in de periode 2025-2030 kunnen draaien
- Pilots en demoās met de inpassing van waterstof uit decentrale, duurzame energieprojecten
- Ontwerp en aanleg van een energie-eiland voor onder meer waterstofproductie rond 2030
Op de to-do lijst
De Programmatische Aanpak Waterstof omvat vijf onderdelen. Tezamen is het te zien als een uitgebreide to-do lijst waaraan overheden, bedrijfsleven en onderzoeksinstituten nauw moeten samenwerken en de samenleving actief moeten betrekken.
- Van visievorming naar beleidsvorming. De overheid staat aan de lat om waterstof te verankeren in beleid en wetgeving. Er is behoefte aan stabiliteit zodat het bedrijfsleven solide businesscases kan ontwikkelen. Dat varieert van accijnsvrijstelling en verlaagde energiebelasting tot subsidies waarmee investeringskosten en de onrendabele top van innovaties kunnen worden afgedekt.
- Laten zien in de praktijk met voorbeeldprojecten in alle sectoren. Daarbij kunnen we denken aan de productie van groene waterstof via elektrolyse van water met duurzame stroom, productie uit aardgas met opslag van de vrijkomende CO2, toepassing in industriĆ«le processen, verwarming van (vaak vooroorlogse) wijken en toepassing in vrachtautoās en binnenvaartschepen, inclusief de bijbehorende tankinfrastructuur.
- Randvoorwaarden creƫren voor de grootschalige uitrol; van veiligheid bij transport en opslag tot het aanpassen van de aardgasinfrastructuur.
- Onderzoek voor de lange termijn. In eerste instantie is de focus gericht op de komende 10 jaar, maar natuurlijk zijn we er dan nog niet. Daarom is nu fundamenteel onderzoek nodig om er straks klaar voor te zijn.
- Ondersteunende en flankerende activiteiten en met name certificering, internationale en regionale afstemming.
Dit plan van aanpak beoogt de ontwikkelingen die er al zijn te versnellen. Juist de samenwerking tussen organisaties en bedrijven moet worden opgestart en kan synergie worden opgezocht. In 2030 kan dan een belangrijk deel van de energietransitie worden opgestart. Nederland internationaal te kunnen profileren als een proeftuin voor waterstof. Daarbij kan ook de kennis en bedrijvigheid die op dit gebied aanwezig is worden aangegeven.
Concrete acties
Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat gaat met het programma aan de slag. Volgens een woordvoerder worden de bevindingen van het meerjarige innovatieprogramma van TKI Nieuw Gas meegenomen in de voorbereidingen van het waterstofprogramma. āEerst komt het kabinet met een kabinetsvisie en beleidsagenda voor waterstof. Het is goed om te weten dat de programmering in 2020 van de innovatieopgaven al deels rekening houdt met de voorstellen in de programmatisch aanpak waterstofā, anticipeert het departement op het rapport.
Ook Topsector Energie blijft de vinger aan de pols houden en het proces begeleiden. Het werkt aan een aantal sterke consortia die de innovatie-opgave gaan oppakken. De Topsector helpt deze bedrijven met elkaar in contact te komen.
