Het Openbaar Ministerie (OM) eist een boete van 7,5 miljoen euro tegen exploitant Chemelot Site Permit BV (CSP) van industrieterrein Chemelot in Geleen. Chemelot is houder van de koepelvergunning voor het hele industriecomplex. Chemelot is volgens het OM medeverantwoordelijk voor zes ernstige ongelukken in de periode 2015-2017.

Vijf miljoen euro van de boete is voorwaardelijk en hoeft Chemelot alleen te betalen als het bedrijf binnen drie jaar weer in de fout gaat, aldus de eis van het OM.

De officier van justitie stelt dat het gaat om Ă©Ă©n vergunning voor het hele industrieterrein in Sittard-Geleen. De fabrieken zijn bovendien technisch en organisatorisch onderling sterk verbonden, zodat in haar ogen juridisch sprake is van Ă©Ă©n inrichting. Volgens de officier van justitie kan Chemelot dan ook medeverantwoordelijk worden gehouden voor zes ernstige incidenten.

Chemelot is geen werkgever van de mensen die in de fabrieken werken. Daarom maakte de officier van justitie een onderscheid tussen arbeidsveiligheid en procesveiligheid. Met name op dat laatste punt is Chemelot medeverantwoordelijk, betoogde de officier van justitie.

Verdediging CSP

De directie van Chemelot was niet aanwezig bij de zitting. Hiermee wil zij benadrukken dat Chemelot zich niet juridisch verantwoordelijk voelt voor de ongelukken die centraal staan in het proces. De advocaat van Chemelot las een verklaring voor. ‘Voorop staat dat CSP de incidenten betreurt en meeleeft met de slachtoffers en alle betrokkenen. Voor CSP zijn veiligheid op Chemelot en bescherming van het milieu en de omgeving rondom Chemelot, drijfveren.’

Chemelot bestrijdt echter dat zij de rol van ‘waakhond’, ‘toezichthouder’ en ‘terreinbeheerder’ vervult. Volgens advocaat Francien Rense is Chemelot Site Permit (CSP) geen toezichthouder, maar administreert, coördineert en faciliteert het bedrijf. Incidenten bij bedrijven kunnen CSP niet worden aangerekend, vindt de advocaat. ‘De overheid is toezichthouder. Niet CSP’, stelde ze.

‘Alleen in noodsituaties, waarbij meer bedrijven betrokken zijn, speelt CSP een rol. Via een actiecentrum kan CSP maatregelen nemen en bedrijven stilleggen’, betoogde de advocaat. ‘In alle andere gevallen is CSP met vier voltijdsbanen niet meer dan een loket met administratieve en coördinerende bevoegdheden’, zei de advocaat. ‘CSP kan dus niet zomaar ingrijpen bij bedrijven’, concludeerde ze.

CSP heeft afgelopen jaren meerdere keren om overleg met het OM gevraagd om de juridische constructie uit te leggen, maar het OM is daar volgens de advocaat niet op ingegaan.

Prof. Dr. Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit, laakt de opstelling van het Openbaar Ministerie in de rechtszaak tegen de bedrijven en Chemelot. ‘Het OM gelooft niet dat ‘erge’ dingen ook zonder schuld van iemand kunnen gebeuren. Hoe kunnen we leren van incidenten en daardoor een betere samenleving worden als elk ongeval tot vervolging leidt en dus tot mond houden?’ Hij wijst erop dat de feiten die het OM 8 jaar na dato presenteert, meteen na het gebeuren al door Chemelot zijn onderzocht en openbaar gemaakt in 2016.

De rechtbank doet op 30 januari uitspraak.