AquaVest van Frontier Ventures is een van de kandidaten van de Water Innovator of the Year-verkiezing. Het algoritme rekent de variabelen en afhankelijkheden binnen de waterketen door en vertaalt ze naar investeringsbeslissingen. Behalve kostenbesparingen tot twintig procent, toont de software ook wie, wanneer en hoeveel moet investeren. Dat is een goede basis voor meer samenwerking in de waterketen. Bekijk hier de film van Frontier Ventures’ AquaVest.

Nu schoon, zoet water ook in Nederland schaarser wordt, zullen de spelers in de waterketen meer moeten gaan samenwerken. De industriële watergebruiker wedijvert daarbij met drinkwaterbedrijven, boeren, natuurbeheerders, waterschappen en ga zo nog maar even door. De verschillende watergebruikers beschikken vandaag de dag nog over een keur aan waterbronnen zoals grondwater en oppervlaktewater van rivieren, meren en waterbekkens.

De verwachting is dat de beschikbaarheid van die bronnen de komende jaren behoorlijk onder druk komt te staan. De gestage bevolkingsgroei leidt tot verstedelijking en meer watervraag vanuit de landbouw en industrie, terwijl het aanbod van water juist daalt door de effecten van klimaatverandering zoals de langere periodes van droogte die de concentraties van vervuilingen in het water ook nog eens verhogen.

AquaVest

Deze ontwikkelingen zijn best zorgwekkend en dus willen de verschillende spelers in de waterketen nu al anticiperen op mogelijke toekomstscenario’s. Gezien de vele variabelen en keuzemogelijkheden is dit een complexe opgave die het menselijk brein niet meer kan bevatten. Zeker niet als deze keuzemogelijkheden ook nog eens over lange periodes van soms wel twintig tot dertig jaar moeten worden uitgezet.

Om toch weloverwogen keuzes te kunnen maken, ontwikkelde Frontier Ventures een algoritme dat de variabelen en afhankelijkheden binnen de waterketen doorrekent en vertaalt naar investeringsbeslissingen. De ervaring van Duska Disselhoff van Frontier Ventures met complexe systemen zoals de waterketen stond aan de basis van het algoritme dat ze AquaVest noemde.

‘Om de waterzekerheid ook in de toekomst te borgen, zullen de publieke en private partijen nu al moeten nadenken over noodzakelijke investeringen in het watersysteem’, zegt Disselhoff. ‘Grote uitdaging daarbij is dat het systeem op microniveau al complex kan zijn, laat staan dat ze het overzicht op gebiedsniveau hebben.’

Samenwerking

Nu hebben de meeste partijen wel data beschikbaar over hun eigen bronnen en de benodigde waterkwaliteit. Ze houden daarbij echter nog te weinig rekening met andere watergebruikers in de regio. Dat is zonde omdat ze elkaar zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden. Zo kan industrieel effluent voor het eigen proces niet meer bruikbaar zijn, terwijl een naastgelegen glastuinbouwer het water kan gebruiken als gietwater. Dat industriële bedrijf onttrekt op zijn beurt weer oppervlaktewater terwijl het misschien ook wel effluent uit een RWZI kan gebruiken.

Bedrijven en publieke partijen zoals gemeentes, provincies en waterschappen zullen eerst inzicht moeten hebben in de keuzemogelijkheden. Daarbij willen ze ook weten hoeveel ze moeten investeren om de watervoorziening in de toekomst te borgen. Of het nu om investeringen in waterberging, transport of bijvoorbeeld waterbehandeling gaat.

Nog beter is als ze ook weten wannéér ze die investeringen het beste kunnen doen. Helaas is de informatievoorziening over het watersysteem te fragmentarisch en zijn de onderlinge afhankelijkheden te complex om alle opties een voor een door te kunnen rekenen. Dat is niet heel raar: als je moet kiezen tussen twee investeringen beperkt de keuze zich nog tot het kwadraat ervan, dus vier opties. Neem je de factor tijd mee, met bijvoorbeeld de mogelijkheid om de twee investeringen op tien verschillende momenten over de komende twintig tot dertig jaar te doen, dan heb je al twee tot de macht twintig aan keuzemogelijkheden. Dat is al meer dan één miljoen. De meeste partijen zullen echter moeten nadenken over tien tot misschien wel vijftig investeringen. In dat laatste geval zit je al snel aan astronomische getallen van twee tot de macht vijfhonderd.

TCO

Het mooie van een algoritme is dat deze het effect van bepaalde keuzes op systeemniveau heel snel kan doorrekenen, en zelf de beste systeemoplossing tegen de laagste kosten identificeert. Vervolgens laat het algoritme zien wat de kosten en opbrengsten zijn voor elk van de betrokken partijen die bij die systeemoplossing horen. En omdat het algoritme dit doet over een tijdsperiode van twintig tot dertig jaar, kunnen bedrijven hun investeringen zo plannen dat dit tegen een zo laag mogelijke total cost of ownership gebeurt.’

Behalve dat deze aanpak een kostenbesparing kan opleveren van gemiddeld vijftien tot twintig procent, dus in de combinatie van capex en opex, levert het dus ook inzicht op in de verdeling van kosten en opbrengsten. ‘Investeringen in de waterketen worden nog wel eens uitgesteld omdat niet duidelijk is wie van welke investeringen profiteert’, zegt Disselhoff. ‘De industrie wijst al snel naar de overheid om te investeren in infrastructuur of andere grensoverschrijdende assets, terwijl de overheid in principe geen commerciële taken mag uitvoeren. Als de business propositie vanaf het begin duidelijk is, kunnen partijen meer gefundeerd discussiëren over kostenverdelingen, opbrengsten, risicospreiding, en eventueel gezamenlijke investeringen

Wellicht kan een bedrijf dat grondwater onttrekt beter investeren in bodemverbetering of precisie-irrigatie bij een boer in de buurt om zijn waterbronnen te beschermen. Bij slechte bodemretentie verdwijnt namelijk tot wel veertig procent van het gietwater als run-off dat vaak ook nog eens veel nutriënten bevat. Als dat bedrijf met de relatief kleine investering in bodemverbetering zijn eigen grondwaterbronnen kan beschermen tegen verontreinigingen, zou dat wel eens goedkoper kunnen zijn dan het aanschaffen van een waterzuiveringsinstallatie of het overstappen op drinkwater. En misschien kunnen bedrijven in dezelfde regio gezamenlijk investeren in een centrale waterzuivering of ondergrondse wateropslag. Als de kosten en baten helder zijn, nodigt dit uit tot samenwerking.’

Watertransitie

Dat AquaVest werkt, heeft de software al in de praktijk bewezen. Inmiddels heeft zich ook al de eerste klant gemeld. Disselhoff: ‘We bieden nu nog een combinatie van een dienst en een softwareproduct aan. Maar het is de bedoeling dat bedrijven of bijvoorbeeld gebiedsbeheerders AquaVest in de toekomst zelf gaan inzetten om hun eigen opties door te rekenen. We hebben inmiddels genoeg belangstelling, en willen het liefste zoveel mogelijk gebieden in kaart gaan brengen. Water is te waardevol om te verspillen, en dus moeten we nu de watertransitie gaan inzetten.’